Admin8 tiếng mỗi ngày, Mitch Duyck ngồi trong một tòa tháp trông giống như bao tòa tháp canh khác ở Nenana, Alaska, xem đồng hồ và ngắm dòng sông bên ngoài cửa sổ. Ông không phải nàng công chúa tóc dài chờ hoàng tử đến cứu như câu chuyện cổ tích Disney. Ông đang ghi lại chính xác tiếng đồng hồ kêu. Một khoản tiền lên đến cả trăm nghìn đô cho một hoặc một số người Alaska may mắn phụ thuộc vào việc này.
Alaska là một trong 5 bang của Mỹ không có xổ số, cùng với Hawaii, Nevada, Utah và Alabama. Chính quyền bang cũng không cho phép đặt máy đánh bạc hay đặt cược vào hầu hết mọi thứ, từ vé cào đến cá ngựa.
Chỉ có một thứ duy nhất người Alaska có thể đặt cược: Khi nào họ sẽ phải chia ly?
Đó không phải là cuộc chia tay giữa cặp vợ chồng nổi tiếng hay chính trị gia nào. Mà là sự tan băng trên dòng sông Tanana. Đúng vậy, khi nào thì họ phải chia tay với băng trên dòng sông Tanana chính là thứ họ đặt cược.
Hàng năm kể từ 1917, cứ cuối tuần đầu tiên của tháng ba, một thiết bị ba chân cao 8m được cài xuống 91,5m dưới mặt nước. Thiết bị ấy được kết nối với tháp, nơi Mitch Duyck làm việc. Khi chân thiết bị đi được 30,5m về phía hạ lưu, đồng hồ cổ đo mực nước dừng lại, tiếng còi báo lũ vang lên khắp thị trấn, báo hiệu sự kết thúc của một vòng xổ số ở Alaska cũng như mùa đông – đặc biệt dài ở bang Alaska. Với giá 2,5 USD một tấm vé “xổ số”, người Alaska, hoặc những người đến du lịch Alaska, có thể đặt cược khi nào thì băng sẽ tan đủ để còi báo động tắt. Ai đoán được thời gian gần chính xác nhất sẽ thắng. Duyck chỉ là một trong số những nhân viên canh đồng hồ và bảo vệ thiết bị ba chân ấy.
Năm ngoái, một người phụ nữ ở Anchorage đã giành được toàn bộ số tiền 311.000 USD. Năm 2017, 42 người đoán đúng, mỗi người nhận được 4.584,75 USD sau thuế (những người tham gia dưới dạng nhóm sẽ còn phải tiếp tục chia số tiền ấy). Lượng người đoán đúng nhiều nhất là vào năm 1973, với 58 người.
Xổ số băng tan được khởi xướng từ năm 1917 bởi các nhà khảo sát đường sắt Alaska. Nó đã giúp họ vượt qua thời gian buồn tẻ và cảnh giác với sự tấn công bất ngờ của hệ thống thủy lợi. Bởi những khối băng lớn có thể phá hủy cầu. Tiền cược khởi điểm là 1 USD (ngày nay là 20,21 USD). Và chỉ dành cho cư dân Nenana. Nhưng sau vài năm, xổ số băng tan đã trở thành một sự kiện thu hút người người nô nức tham gia. Thậm chí có những người du lịch Alaska chỉ để được đặt cược.
Chẳng mấy chốc, cuốn sổ vé đã được phân phối đến các cửa hàng tạp hóa, trạm xăng, và quán bar trên khắp Alaska bằng máy bay, đường sắt, xe hơi và chó (một hình thực giao thông vẫn còn được sử dụng đến ngày). Hai tháng mỗi năm, mọi người đặt cược vào những chiếc lon màu đỏ đặc biệt – trở lại Nenanan vào đầu tháng 4. Ở đó, dân địa phương sắp lại các dự đoán bằng tay, nhập con số vào một cơ sở dữ liệu analog. Mặc dù có khoảng 100 nhân viên làm việc theo ca 6 hoặc 8 giờ, nhưng càng ngày thì càng tốn thời gian bởi cuộc thi còn kết thúc trước cả khi người ta tính xong hết vé.
Người quản lý Cherrie Forness đã làm việc cho Ice Classic trong 24 năm. Khi bà bắt đầu vào làm, họ mới chuyển từ máy chữ sang máy tính để nhập những chiếc vé 2 USD. Trừ việc giá vé tăng thêm 50 xu để trang trải chi phí quản lý, không có gì thực sự thay đổi. Thậm chí, họ còn chẳng có ý định tiến lên 4.0 như thế giới bên ngoài.
“Ice Classic do mọi người cùng sở hữu”, Forness nói. “Nó sử dụng con người. Và họ luôn muốn giữ nó theo cách vốn có. Đó là truyền thống của mảnh đất này.”
Năm ngoái, các nhân viên ở đây đã phân loại khoảng 287.000 vé. Họ chưa biết năm nay sẽ thế nào, khi Covid-19 xuất hiện. Khả dĩ nhất là đến đầu hè có thể ngồi tính. Cho đến nay, họ cũng chưa đưa ra được mốc thời gian công bố người chiến thắng.
Ngoài việc sử dụng người lao động địa phương, xổ số ở Alaska còn tích cực làm từ thiện. Mặc dù bang Alaska đang cân nhắc nới lỏng, hiện tại thì đây vẫn là ngành đặt cược hợp pháp duy nhất phi lợi nhuận.
Trước khi trở thành bang thứ 49 của nước Mỹ vào năm 1959, bang Alaska có nền văn hóa đánh bạc mạnh mẽ. Nhưng công đoàn đã thay đổi điều đó. Alaska hợp pháp hóa những trò chơi na ná xổ số phi lợi nhuận vào năm 1960, phần lớn là để Classic tiếp tục tồn tại. Và biến nó trở thành một trong những sự kiện cá cược lâu đời nhất ở nước Mỹ. 16% doanh thu từ việc bán vé được quyên cho các chương trình học bổng, vấn đề địa phương, hoạt động thể thao và một số tổ chức từ thiện y tế lớn. Năm ngoái, Ice Classic đã quyên góp 90.000 USD.
Ice Classic không chỉ đơn giản là một trò xổ số ở Alaska. Nó còn phục vụ toàn cầu. Dữ liệu thu thập được trở thành nguồn tài liệu vô giá cho các nhà khoa học.
“Nenana Ice Classic là một bộ dữ liệu khí hậu độc đáo ở Alaska khi việc băng tan được xác định theo một cách kỳ lạ, trong một thị trấn với dân số gần như không thay đổi suốt 100 năm”, Rick Thoman, chuyên gia khí hậu của Đại học Alaska Fairbanks, nói. “Đo độ dày băng non trẻ hơn nhiều, cũng khó thực hiện hơn vì độ dày thường thay đổi đáng kể trong khoảng thời gian ngắn.”
Với rất ít biến số (dòng sông một kênh chưa bao giờ bị phá hủy và thị trấn khá biệt lập), bộ dữ liệu ấy rất chính xác, ngay cả sau 104 năm.
Thoman cho biết thực tế thời gian băng tan đang có xu hướng sớm hơn. Báo cáo của ông nêu rõ: 4 trong 6 năm qua đã chứng kiến băng tan sớm hơn bất kỳ những năm nào trước đó, trừ một năm trước 1990. Băng tan sớm nhất được ghi nhận trong lịch sử Nenana Ice Classic là trước 6 ngày, năm 2019.
Trong những tuần trước khi thả thiết bị ba chân xuống, một người say mê Ice Classic Rebecca Troxel đã phát trực tiếp hàng ngày trên một trang fanpage Facebook để tường thuật về độ dày của băng tại nhiều điểm khác nhau dọc bờ sông. Trong những ngày cuối cùng của cuộc thi, Troxel dành phần lớn thời gian trong ngày để đi chơi bên bờ sông, theo dõi những thay đổi. Troxel nói rằng khoảnh khắc yêu thích của cô là lần đầu tiên được ngăm băng tan. “Bạn có thể cảm nhận và nghe thấy nữa. Vì tất cả băng đang chảy xuống dòng sông. Như một cơn giông tố, uy phong và không thể kiểm soát, ầm ầm gào thét khi những tảng băng va vào nhau. Nó vây quanh bạn, nuốt chửng bạn. Đó là tình yêu của đời tôi.”
Troxel không phải người duy nhất cuồng băng tan. Bất kỳ lúc nào cũng có khoảng 20 nhóm người khác đang xem và chờ đợi. Năm nay thì họ làm điều đó trong xe, vì sự an toàn. Trong những ngày trước khi kết thúc, con số tăng gấp đôi.
Dylan Hooper sống cách Nenana 10 giờ đi xe, trên bán đảo Kenai. Vì vậy, anh không thể xem trực tiếp, nhưng thường xuyên theo dõi live stream. Anh đã đặt cược rất nhiều trong năm nay. Ba năm qua, anh đã tổ chức một nhóm đặt cược. Năm nay, chỉ còn anh và anh trai, nhưng họ cũng mua tới 1.000 tấm vé.
“Tôi cố gắng đưa ra dự đoán gần nhất thời gian băng tan. Tôi có người bạn dạy về thống kê và học một số mô hình toán học với dữ liệu có sẵn. Tôi tìm hiểu dữ liệu và chạy mẫu để có thể cho ra điều gì đó.”
Hooper nói rằng họ sẽ xác định ngày có khả năng nhất và mua một lượng vé cho ngày hôm đó, cùng với một ít vé những ngày trước và sau. Hooper nói rằng đó là một thời gian căng thẳng trong gia đình, đến nỗi vợ anh còn yêu cầu coi cô như không tồn tại.
“Rất căng thẳng khi nhìn mọi thứ diễn ra. Năm ngoái, tôi đã dành rất nhiều thời gian để nhìn chằm chằm live stream. Mặc dù điều đó không cần thiết.”
Năm đầu anh cá cược, rét đến muộn và dự đoán của họ trật lất. Năm ngoái, họ chọn đúng ngày, nhưng băng lại tan nửa đêm, một thời điểm rất chênh vênh và khó thống kê, trong khi họ dự đoán là vào trưa.
Tuy nhiên, năm nay, đồng hồ đã dừng lại ở ngày 27/4, lúc 12:56 sáng sớm (giờ Alaska). Một trong những dự đoán của Hooper đã đúng. Anh chiến thắng, nhưng sẽ phải đợi đến giữa hè để biết liệu nhóm của mình có phải là những người duy nhất hay không.
Nguồn: du lịch Việt Nam
